Hazarların Hunlarla ve Batı Türkleriyle olan ilişkileri üzerine önemli tartışmalar olmuştur. Yaygın görüşe göre Hazarlar, Batı Türk İmparatorluğu’ndan çıkmışlardır. Kaynaklarda ilk olarak Hazarlarla, Batı Türklerinden bahsin azalmaya başladığı dönemlerde karşılaşılmaktadır. Bu dönemlerde Hazarlar,Bizans imparatoru Heraklius’un güçlerine katılarak M.S. 627’de Farslara karşı savaşmış ve Tiflis kuşatmasında da bulunmuşlardır. Hazarların bu dönemde Batı Türklerinin hâkimiyeti altında olup olmadıkları açıklığa kavuşmuş değildir. Kronikçi Theophanes (M.S. 818’de ölmüştür) doğulu Türklere Hazar denildiğini belirtmiştir. Diğer taraftan Batı Türkleri, Yunan yazarlarca özel bir ifade kullanılmaksızın Türkler olarak tanımlanmışlardır. Süryani tarihçiler ise Hazarlardan M.S. 627’den daha önce bahsetmektedir. Suriyeli Mikael ve Bar
Hebraeus, üç kardeşin otuz bin asker ile Bizans imparatoru Maurice (582-602) zamanında “İç İskitya”dan batıya doğru ilerleyip Bizans sınırına gelmelerini ve burada içlerinden Bulgarios’un Donİskitya”dan batıya doğru ilerleyip Bizans sınırına gelmelerini ve burada içlerinden Bulgarios’un Don nehrini geçerek imparatorluk sınırları dahiline yerleştiğini anlatmaktadırlar. Diğerleri ise “Alanların Ülkesi” olarak bilinen Barsalia’yı işgal etmişler ve onlar ve bölgenin önceki sakinleri büyük kardeş Kazarig’in adından uyarlanan Hazarlar ismini almışlardır. Bu hikâye, bahsedilen olayların çağdaşıolan Efesli John’un zamanına (ölümü 586) denk düşmektedir. Böylece Hazarların VI. Yüzyılın sonlarında Orta Asya’dan Kafkaslar’a gelmiş oldukları anlaşılmaktadır. Barthold, E.I., art. Bulghar.
Yunan yazar Theophylact Simocatta (tahminen 620), az önce Süryanilerin bahsetmiş oldukları olaylarla ilintilendirilmeleri güç olsa da, aynı dönemdeki Batı Türkleriyle ilgili bilgi vermektedir. 598 yılında Maurice’ye gönderilen bir Türk elçisinden bahseden yazar, Türklerin geçmişte Akhunlara (Heftalitler), Avarlara ve Siyah Nehir “Til” olarak adlandırılan bölgedeki Uygurlara karşı galip gelmelerini anlatmaktadır.Theophylact, Uygurların Var ve Hunni isimli iki liderin soyundan geldiklerini söyler.
Yorum Gönder